1. BÖLÜM: SİMYADAN KİMYAYA
Kimyanın Bilim Olma Süreci
Simya, basit metalleri altına çevirme, şifa ve ölümsüzlük iksirini bulma uğraşları ile ilgilenen bir alandır. Simyayla uğraşan kişilere “simyacı” denir. Simya bir bilim dalı değildir çünkü teorik bir temele dayanmaz ve sistematik bilgi birikimi içermez. Modern kimyanın başlangıcı, deneylerin sistematik şekilde yapılması, terazinin yaygın kullanımı ve maddeler arasındaki nicel ilişkilerin incelenmesi ile gerçekleşmiştir.
Simyacıların Kullandığı Araç-Gereçler
- Fırınlar
- Damıtma düzenekleri
- Su banyosu
- Kroze
- El kantarı
- Su terazisi
- İmbik
Simyacıların Keşfettiği Maddeler
- Mürekkep
- Cam
- Barut
- Seramik
- Esanslar
- Altın
- Gümüş
- Alaşım
Simya Döneminde Kullanılan Ayırma Yöntemleri
- Damıtma
- Süzerek dinlendirme
- Süblimasyon
- Kristallendirme
- Kavurma
- Akıcı hale getirme
- Çözme
- Mayalandırma (Fermantasyon)
2. BÖLÜM: KİMYA DİSİPLİNLERİ VE KİMYACILARIN ÇALIŞMA ALANLARI
Başlıca Kimya Disiplinleri
- Analitik Kimya: Maddelerin bileşenlerini nicel ve nitel olarak analiz eden bilim dalıdır. (Örn: Kan ve idrarda üre tayini)
- Biyokimya: Canlı yapısındaki kimyasal süreçleri inceler. (Örn: İlaçların vücuttaki etki mekanizması)
- Fizikokimya: Fiziksel etkenlerin kimyasal tepkimelerdeki rolünü inceler. (Örn: Moleküllerin hareketi, enerji değişimi)
- Polimer Kimyası: Polimer bileşiklerini inceler. (Örn: DNA, PVC, PET şişeler)
- Anorganik Kimya: Organik olmayan bileşikleri inceler. (Örn: Mineraller, tuzlar, asitler)
- Organik Kimya: Karbon bazlı bileşikleri inceler. (Örn: Petrol ürünleri, ilaçlar, boya)
- Endüstriyel Kimya: Kimyasal ham maddelerin üretimini ve kullanımını inceler. (Örn: Plastik, gübre, çimento)
Kimya ile İlgili Başlıca Meslekler
- Kimya öğretmeni
- Kimyager
- Eczacı
- Kimya mühendisi
- Metalurji mühendisi
3. BÖLÜM: KİMYANIN SEMBOLİK DİLİ
Elementler ve Bileşikler
- ELEMENT
Proton sayısı aynı olan tek tür atomlar topluluğudur.
• Saf maddedir.
• Homojendir.
• Erime noktası, kaynama noktası, yoğunluk gibi belirli ayırt edici özellikleri vardır.
• Kimyasal ve fiziksel yöntemlerle ayrıştırılamaz.
• Sembollerle gösterilir.
• Bilinen 118 element vardır. 92 tanesi doğal, diğerleri ise yapaydır.
• Doğada atomik (He, Ar), diatomik (N2, O2) ve poliatomik (P4, S8) yapıda
bulunabilirler.
• Elementlerin çoğu doğada bileşikleri (NaCl, CaCO3, NO2) halinde bulunur. - BİLEŞİK
Farklı elementlerin belirli oranlarda, kimyasal tepkimelerle bir araya gelmesiyle oluşturduğu saf maddedir.
• Saf ve homojendir.
• Erime noktası, kaynama noktası, yoğunluk gibi belirli ayırt edici özellikleri vardır.
• Kimyasal yöntemlerle ayrıştırılabilirler fakat fiziksel yöntemlerle ayrışmazlar.
• Formüllerle gösterilir.
• Bileşiği oluşturan elementler arasında belirli bir oran vardır. Ör: H2O’da H atomunun O atomuna oranı 2/1’dir.
• Bileşikler kendisini oluşturan bileşenlerin özelliklerini göstermezler.
Yaygın Kullanılan Bileşikler:
- H₂O – Su
- HCl – Tuz ruhu
- H₂SO₄ – Zaç yağı
- NaHCO₃ – Yemek sodası
- NH₃ – Amonyak
İlk 20 Elementin Adı ve Formülü:
| Element Adı | Sembol |
|---|---|
| Hidrojen | H |
| Helyum | He |
| Lityum | Li |
| Berilyum | Be |
| Bor | B |
| Karbon | C |
| Azot | N |
| Oksijen | O |
| Flor | F |
| Neon | Ne |
| Sodyum | Na |
| Magnezyum | Mg |
| Alüminyum | Al |
| Silisyum | Si |
| Fosfor | P |
| Kükürt | S |
| Florin | Cl |
| Argon | Ar |
| Potasyum | K |
| Kalsiyum | Ca |
Yaygın Kullanılan Elementlerin Adı ve Formülü
| Element Adı | Sembol |
|---|---|
| Krom | Cr |
| Kobalt | Co |
| Kurşun | Pb |
| Çinko | Zn |
| Kalay | Sn |
| Nikel | Ni |
| Brom | Br |
| İyot | I |
| Altın | Au |
| Manganez | Mn |
| Demir | Fe |
| Bakır | Cu |
| Gümüş | Ag |
| Baryum | Ba |
| Cıva | Hg |
| Platin | Pt |
| Formül | Yaygın Adı |
|---|---|
| H2O | Su |
| HCl | Tuz ruhu |
| H2SO4 | Zaç yağı |
| HNO3 | Kezzap |
| CH3COOH | Sirke asidi |
| CaCO3 | Kireç taşı |
| NaHCO3 | Yemek sodası |
| NH3 | Amonyak |
| Ca(OH)2 | Sönmüş kireç |
| NaOH | Sud kostik |
| KOH | Potas kostik |
| CaO | Sönmemiş kireç |
| NaCl | Yemek tuzu |